جایگاه رویت هلال در فضای بین المللی

با سلام و تقدیم احترام خدمت دوستان و پژوهشگران هلال ماه و عزیزان محقق به خصوص همکاران گرامی در خانه نجوم و ژئوفیزیک شهرضا ..مطلبی که مطالعه خواهید نمود نظریه هایی پیرامون جایگاه رویت هلال در فضای بین المللی می باشد که جناب آقای محمد نیک اقبال این مقاله را با تقریری از جناب آقای سید محسن قاضی میر سعید به مرتبه تحریر درآورده اند و با توجه به اهمییت این مسئله و درخواست ایشان این مقاله در این بخش قرار گرفته است …..

با عرض سلام خدمت پزوهشگران رويت هلال ماه.

چندي قبل نامه اي از اقاي نيك اقبال داشتم و انرا در سايت قرار داديم دو نفر از عزيزان اقايان خدام محمدي و مصدق جوابيه اي را فرستادند. ان نيز بدون كم و كاست در سايت قرار گرفت.

حق اين است كه اقاي نيك اقبال نيز پاسخشان در سايت قرار گيرد ضمن تشكر از ايشان و توجهي كه نسبت به اينجانب در مشغوليت پرسش و پاسخ – تنظيم پيش گزارش – ارائه گزارش و جواب به بعضي مطالب مطروحه در چند ماه اخيرداشته ام ، ظاهرا ايشان با تمام وجود انرا لمس كرده اند كه چقدر وقتگير است مجددا از ايشان قدرداني كرده يك نكته را به عرض ايشان ميرسانم اينجانب بنا دارم مطلب مفصلي در ارتباط با اين مباحث ارائه كنم همانطور

كه قبلا نيز عرض كردم با اكثر فرمايشات شما موافقم با مقدار كمي نيز مخالف انتظار داشتم دوستان ديگري به نقد مطالب شما روي اورند اما جامعه نجومي ما بيشتر در گذشته سير ميكند و به نو انديشي – ابداع – پرسش و پاسخ – بحث و تبادل نظركمترو تقريبا مي توان گفت به فراموشي سپرده شده ، انشالله در فرصتي مناسب به بهانه مطلب مرقومي جنابعالي مطالبي را به عرض جنابعالي وساير پژوهشگران خواهم رساند .

عذر خواهي منو پذيرا باشيد كه در ابتداي مطالب ارزشمند شما نكاتي را مطرح نمودم .

با احترام سيد محسن قاضي ميرسعيد.

————————————————————————————

با سلام،عرض ادب وتشکر از دو پژوهشگربزرگوار رؤیت هلال ماه آقایان اسدالله خدام محمدی وحسین مصدق

ابتدا عذر خواهی می کنم از اینکه در ارسال پاسخ قدری تأخیر صورت گرفت که دلیل هم دارد اول آنکه منتظر شدم ببینم تا جواب های دیگری در خصوص مقاله ارائه شده بر روی سایت قرار می گیرد یا خیر و دیگر آنکه چون می دیدم بین جناب آقای مهندس قاضی میر سعید و دیگر صاحب نظران و رصدگران محترم سؤال و جواب هایی رد وبدل می شود و جناب آقای مهندس هم میبایست برای هر کدام وقت گذاشته تا پاسخ صریح و روشنی داده شود، خصوصا از هلال رجب به این طرف که اینها همه مشغله ذهنی ایشان را در بر می گیرد ، لذا ادب حکم می کرد با توجه به آماده بودن پاسخ قدری در ارسال آن خدمت جناب آقای مهندس تأ مل شود تا ایشان در فرصت مناسب تری فراغت حاصل کرده ودر صورت صلاحدید بر روی سایت قراردهند.

در پاسخ به مطالب شما دو عزیز گرانقدر که در نقد مقاله اینجانب می باشد بنده هم مطالبی دارم که به عرض می رسانم:

۱-اینکه جناب آقای محمدی با دقت تمام اشاره به این دارند که فاصله گرفتن ماه از زمین درسال از ۳٫۸سانتیمتر بیشتر نیست ودر نهایت پس از گذشت ۵۰میلیارد سال در آینده گردش ماه به دور زمین ۴۷روز می شود اول آنکه می دانیم ماه در زمانهای گذشته فاصله بسیار کمی با زمین داشته لذا شروع این فاصله گرفتن دقیقا از چه زمانی رخ داده؟!دوم آنکه این عدد۵۰میلیارد قدری دور از واقعیت است!هر چند به قول خود ایشان در جستجوهای ساده اینترنتی به آن رسیده اند. البته فیزیکدانان عمر خورشید را تا ۵ میلیارد سال دیگر پیش بینی کرده اند که انرژی خود را می سوزاند تا به مراحل آخر عمرش برسد (برگرفته شده از سایت کانوت به قلم آقای حامد الطافی-کارشناس ارشد اختر فیزیک) پس دیگر آن وقت در نبود خورشید زمینی وجود ندارد که ماه بخواهد فاصله اش را با آن کم یا زیاد کند.بنده هم آن مطلب راعمدا از چند سایت نجومی داخل کشورکه براساس نظرات تعدادی از فیزیکدانان و تنی چند از منجمین(من جمله سایت www.hupaa.com)که راجع به آن موضوع بوده درج کرده ام که بگویم این پیش بینی ها بر اساس فرضیات ونظریات علمی است وحتی ممکن است به خواست خداوند زودتر از آن چیزی که ما در نظر می گیریم اتفاق بیفتد”و الله علی کل شی علیم” از طرفی اگر از سال ۲۰۱۴ این ۳٫۸ سانتیمتر در سال که ماه از زمین فاصله می گیرد را با همین نحوه ی گردش در مدار خود به دور زمین در نظر بگیریم هر چند که شروع این فاصله از سالیان قبل تا به امروز بصورت غیر محسوس بوده در۲۰سال آینده نزدیک به ۸۰سانتیمتر می شود و در سال ۲۰۴۴ به بیش از یک متر می رسد که می تواند نسبت به زاویه مداری ماه وحرکت تقدیمی زمین فاصله قابل توجهی باشد از طرفی دیگر ما کاری به ۵۰میلیارد سال آینده و گردش ۴۷روزه ماه به دور زمین نداریم، فواصل مذکور در همان سالها ولو در حد چند ساعت در روز که احتمالا بیشتر هم خواهد بود تأثیر خود را در گردش ماه می گذارند.اگر خدا بخواهد خواهیم دید این جابجایی درطی ۲۰سال آینده و بعد از آن چگونه خواهد بود.آینده مشخص خواهد کرد که همین اندازه فاصله کم چه تغییراتی را بوجود می آورد. لذا آن موقع باید دید روند رؤِیت پذیری و نگاشتن تقویم قمری به چه صورت خواهد بود؟

لذا اصل حرف بنده بر سر اختلاف است اگر این پیش بینی ها دقیق است پس اختلاف در اول و آخر ماه قمری معنا ومفهومی ندارد دیگر اینکه این اختلاف چه مبنایی دارد علمی است یا فقهی؟به نظر بنده که علمی نمی تواند باشد این اختلافی که آقای مصدق منکر آن هستند از کجا نشئت می گیرد؟!!

۲-جناب آقای مصدق اگر سایت آیکوپ یک سایت علمی و تخصصی در زمینه رؤیت هلال ماه است سطح علمی این سایت را لابد با کشورهای زیر مجموعه آن که گزارش می دهند می سنجید، این سایت در اروپا و آمریکا چقدر مورد توجه است؟آیا تمام کشورهای قاره کهن در این سایت گزارش ارائه می کنند لااقل مسلمانان آن کشورها؟من از شما می خواهم کشور هایی را که در این سایت گزارش می دهند ببینید(مثلا در دو ماه جمادی الثانی و رجب و در آینده شعبان) و آنها را از بعضی جهات با کشورمان ایران بسنجید.شاید مقایسه با دیگر سلیتهای اجتماعی چندان مناسب به نظر نرسد اماخود شما می توانید با آن دسته از سایتهای علمی جهان که می شناسید مقایسه کنید مخصوصا سایتهای نجومی ،اگر بین المللی است بالاخره بایستی اشاره ای به این مقوله داشته باشند.بین المللی بودن را شما در چه چیزی می بینید،فکر کنم فقط در چند کشور که در سایت آیکوپ دیده اید، بین المللی بودن را بایستی در پذیرش جهانی در یک امر در ک کرد نه به صرف چند گزارش. نگاه بنده به مقوله رؤیت هلال ماه سطحی نیست از دید تمام کشورهای دنیاست نمی دانم چطور می فرمایید سطحی،این حکایت مانند آن مورچه ای است که وقتی آب به داخل لانه اش نفوذ می کند فکر می کند تمام دنیا را آب برده اما آیا واقعا این گونه است؟ مقوله رؤیت هلال ماه را فراتر از کشورخودمان مورد رصد و ارزیابی قراردهید.

۳- آن که می فرمایید اگر صد نفر در جهان در یک رشته باشند دلیلی است بر بین المللی بودن آن، رؤیت هلال ماه رشته نیست بیشتر جنبه آماتوری دارد ونوعی مهارت است. وقتی می گویید رشته باید حالت آکادمیک داشته باشد ،اصلا در کشور ما کدام یک از دانشگاهها روی این مقوله بحث علمی می کنند؟حال از لحاظ جهانی بماند! در ضمن این قضیه مربوط به رشته هایی است که حالت آموزشی و تحصیلاتی دارند مثل فیزیک ،شیمی،ریاضی و یا حتی نجوم و… که تمامی دنیا از کوچکترین کشور تا بزرگترین آنها را می شناسند و جز سیستم آموزشی و دانشگاهی آنهاست پس اگر سایتی هم باشد ولو با همان تعداد کاربر، البته که جهانی است، لذا جسارت به صاحب نظران و رصدگران نشود،بنده از نگاه کل جهان عرض می کنم،تازه خود شما هم می فرمایید در جهان ،این جهان فقط کشور های اسلامی و عربی نیستند من احساس می کنم شما معنی بین المللی بودن را متوجه نشده اید.در ضمن همان طور که در مقاله اشاره کرده ام یاد آور می شوم به صرف یک گزارش از یک نفر ویا بعضا یک گروه در زمینه رؤیت هلال ماه از یک کشوری نمی توان گفت که کل آن کشور موافق با این قضیه است مگر در یک صورت که به نمایندگی از آن کشور اقدام به رؤیت نمایند که البته امر بعیدی است.بنده فکر می کنم جنابعالی کشور خودمان را با آنها مقایسه کرده اید.مثلا کشور انگلستان کشوری است که از هر فرهنگ ،زبان وتمدنی در آن زندگی می کنند آیا مسلمانان این کشور به نمایندگی ازآن اقدام به رؤیت هلال ماه می کنند؟مسلما خیر.

۴-شما می فرمایید ذره هیگزچه منفعتی برای عامه مردم دارد؟! اگر منظور شما از منفعت آن منفعت خوردنی و داشتن سود مالی است مسلما خیر نفعی ندارد،اما کشف این ذره تحولی در علم است،این یک نوع انرژی است که نشان دهنده ماهیت ماده تاریک است و می تواند نظریات دانشمندان قبلی را راجع به پیدایش عالم تحت الشعاع قرارداده و نظریه ای به مراتب تکان دهنده تر از بیگ بنگ در مورد آغاز پیدایش عالم ارائه کند. لذا می بینیم که این جهشی در علم است و تمامی دانشمندان جهان را به تکاپو وا داشته ومن معتقدم این کشف نوعی سر در گمی برای دانشمندان به همراه داشته است .مثلا اینکه این ذره قبلا کجا بوده و به یکباره خود را آشکار ساخته؟!!هنگامی که نسبیت اینشتین ارائه شد تا زمانی که مورد توجه کل دنیا قرارگیرد زمان بسیاری را سپری کرد اما اکنون می بینیم که به نوعی هر چیزی در عالم با این نسبیت سرو کار دارد.این ذره هم به سرعت جایگاه خود را پیدا خواهد کرد در آینده مشخص خواهد شد. به بعضی از شبکه های جهانی چه علمی، اجتماعی مراجعه کنید ببینید برنامه های آنان در مورد پیدایش این ذره به صورت است،پوشش خبری این کشف دررسانه های ارتباط جمعی دنیا و سایتهای علمی و غیر علمی چگونه بوده است.آن دانشمندی هم که با کشف این ذره جایزه نوبل آن را بدست آورده برای کشور ش نفع بین المللی ( البته جدای از مسائل مادی که حتما برایش به همراه دارد)ازلحاظ مطرح شدن در دنیا به همراه آورده است.اضافه می کنم این مطرح شدن علمی دیگر مسائل آن کشور را از هر نظر تحت الشعاع قرارمی دهد وبرای مردم آن کشور اگر هم هیچ چیز نداشته باشد که البته قدری غیر منصفانه است لااقل وجهه ای خوب از لحاظ علمی در بین دیگر کشورهابه دنبال دارد.آیا به نظر شما این چیز کمی است؟ نگاه دیگر کشور ها به مردم این کشور که چنین دانشمند ویا دانشمندانی را در خود پرورش داده اند چگونه است ،جای افتخار ندارد

۵- اینجانب در زمینه علم نجوم و شاخه تخصصی رؤیت هلال ماه و تقویم نویسی هیچ گونه ادعایی ندارم و به مدت چند سال است که به عنوان یک پژوهشگر در موارد فوق الذکر به کاوش وتحقیق می پردازم و از محضر اساتید علم نجوم جدید بویژه هیئت ونجوم اسلامی همچون دانشمند معظم استاد فرزانه حضرت حجة الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر علی زمانی قمشه ای که صاحب چندین جلد کتاب و مقاله در زمینه هیئت ونجوم اسلامی می باشند و از اقصا نقاط دنیا بعضی از دانشمندان ستاره شناس با ایشان بصورت حضوری و غیر حضوری(پست الکترونیک و…)بهره می برند، کسب فیض کرده و افتخار شاگردی داشته ام، همچنین به لطف خداوند آنچه را که در مورد این علم خداشناسی می دانم بر اساس قرآن،تفاسیر و همنشینی و مصاحبت با این اساتید معظم است که متاسفانه در کشور ما گمنام هستند وبه حق بایستی نام دانشمند براین دسته از اساتید نهاد. لذا آن قدر می دانم که یک چهلم آیات قرآن درباره نجوم است و حضرت حق هر گاه بخواهد قسم بزرگی ذکر کند،یا عظمت ،شکوه و جلال خود را به ما انسانها یاد آور شود به آسمانها وزمین و هر آنچه در بین آنهاست اشاره می کند که همه تسبیح گوی اویند.اما در ادامه مطلب که فرموده بودید مدت گردش ماه به دور زمین……….و آن را به قرآن نسبت می دهیدو ادامه سخن…………بنده در بند یک در پاسخ به جناب آقای محمدی اشاره ای داشته ام،لیکن بحث ۲۹/۵ روز گردش ماه به دور زمین… که به عرض می رسانم.ابتدا بهتراست منجمین ما پیشینه ای از این علم که ریشه در هیئت ونجوم اسلامی دارد ولو درحد مطالعه داشته باشند.بنده هم ادعایی در این قضیه ندارم اما همان طور که گفتم اصل این علم در قرآن است اما خواندن قرآن فقط به متن عربی آن نیست، ترجمه آیات لازمه ی آن است لااقل برای ما ایرانیان که منظور و مفهوم آیه را متوجه شویم لکن بسیاری از این ترجمه ها ظاهری است وفهم آن قدری مشکل که باز نیازمند راه حل دیگر یعنی رجوع به تفاسیرعلماو بزرگان دین است. هر چند در بسیاری از قرآن های موجود آیات ترجمه شده توسط مترجمین آن، فرقش از زمین تا آسمان است .اما سوره هایی که در قرآن اشاره به این موضوع دارند: سوره بقره آیه ۱۸۹ که به اهله ی ماه اشاره می کند،سوره یونس آیه ۵ که به منزلگاههای ماه اشاره دارد و منظور حرکت ماه در صور فلکی دایرة البروج می باشد که طبق نظر مفسرین بعضی ها ۲۸ منزل و بعضی دیگر ۲۹ منزل قائل شده اند،سوره یس آیه۳۹ که به هردو موضوع اشاره می کند(یعنی هم مفاهیم آیه ۱۸۹سوره مبارکه بقره و هم آیه۵سوره مبارکه یونس را دارد) لذا بنده در مقاله اشاره به سوره یس آیه ۳۹و گردش ۲۹/۵روزه ماه به دور زمین داشته ام. این آیه چنین می فرماید:”والقمرقدر ناه منازل حتی عاد کالعرجون القدیم :و نیز گردش ماه را در منازل معین مقدر کردیم تا مانند شاخه خشکیده خرما(زرد و لاغر-منظور آخرین هلال صبحگاهی)به منزل اول باز گردد”.پس بنده منظورم گردش هلالی ماه بوده نه دوره تناوب نجومی آن که ۳۳/۲۷ روز است.اما منظور از منازل چیست؟ “در تفسیر نمونه البته سوره های سبأ،فاطر و یس که خود بصورت کتاب جداگانه ای است (جلد۱۸) حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی این چنین تفسیر کرده اند:منظور از منازل همان منزلگاههای ۲۸ گانه ای است که ماه قبل از محاق و تاریکی مطلق طی می کند،زیرا هنگامی که ماه سی روز تمام باشد تا شب ۲۸در آسمان قابل رؤیت است ولی در شب ۲۸ به صورت هلال بسیار باریک زرد رنگ و کم فروغ در می آید ودر دو شب باقیمانده قابل رؤیت نیست که آن را محاق می نامند،البته در ماههایی که ۲۹روزه است تا شب ۲۷معمولا ماه در آسمان دیده می شود و در دو شب باقیمانده محاق است”. مرحوم علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان نیز منزلگاهها را ۲۸ برشمرده اند.در نشریهlivescience ده حقیقت شگفت انگیز درباره ماه را بیان می کند وبه عدد مذکوردر گردش ماه به دور زمین اشاره دارد. الغرض این گردش از لحاظ هلالی و رؤیت از ۳۰روز بیشتر نمی شود و از ۲۹روز هم کمتر.توجه می کنید که برای آیه مذکور چه تفسیری آمده است. جناب آقای مصدق همه چیز که در قرآن به صراحت نیامده تا ما برداشت ذهنی کنیم وبگوییم در قرآن آمده است یا نیامده است بسیاری از آیات قرآن به رمز است و ما بقی در معنی ظاهری آیات رسا است که برای مثال باز هم می توان به آیه ۳۹ سوره مبارکه یس اشاره داشت : مفهوم” کالعرجون القدیم” به طوری که غالب مفسران و ارباب لغت گفته اند آن قسمت از خوشه خرماست که به درخت اتصال دارد، هنگامیکه خوشه نخل را می برند آن پایه قوسی شکل بردرخت باقی می ماند که وقتی می خشکد و پژمرده می شود کاملا به هلال قبل از محاق یعنی همان آخرین هلال صبحگاهی می ماند.

نکته ای که در مورد تفسیر مذکور به ذهن می رسد آن است که در دو شبی که ماه قابل رؤیت نیست چه هنگامی که ماه ۲۹ روزه باشد چه۳۰ روز، نمی شود گفت که ماه وجود ندارد ماه هست چون ماه در حالت محاق است و ملاک هم برای ما دیدن ماه است، ماه تنها از دید ما پنهان است،مسئله رؤِیت است نه محاسبات. حال سؤالی که به ذهن می رسد آن است که اگر رؤیت هلال ماه مقوله ای است بین المللی چرا برای همان کشور هایی هم که به این مقوله می پردازند از کشور خود ما گرفته تا دیگران یک پارامتر واحد در تعیین اول ماه وجود ندارد یعنی آنکه بعضی کشورها لحظه مقارنه را ملاک قرار می دهند،بعضی رؤیت ماه را و بعضی هم تابع ام القری خود هستند. بین المللی بودن هم یعنی وحدت در پذیرش یک امر .لذا آیا تا کنون فکری برای این موضوع شده است؟

۶-اینکه فرموده بودید در زمینه اثبات اول ماه بین شرع وعلم نباید عنوان اختلاف نهاد و اختلاف فقط در حوزه فقاهت است و تضادی با علم ندارد این گونه خدمت شما توضیح می دهم: بالاخره مبحث رؤیت هلال ماه یک مقوله علمی از مباحث نجومی است. استفاده و کار با ابزارهای نجومی از قبیل:نرم افزارهای مختلف نجومی و محاسبات آنها،کار با دوربین های دو چشمی ،تلسکوپ،مختصات هلال مورد نظر ،مختصات رصدگاه ،افق ناظر،میزان اطلاعات رصدگر وتجربه آن و …آیا اینها قسمتی ازیک کار علمی هست یا نه.فکر کنم پاسخ شما مثبت باشد.اما بحث فقهی فکر نکنم شما رساله بعضی از مراجع عظام تقلید را راجع به مقوله رؤیت هلال ماه خوانده باشید.بسیاری از ایشان استفاده از ابزار را قبول ندارند(اطلاعات مراجع محترم تقلیدی که ابزار اپتیکی را قبول دارند و یا ندارند بصورت دقیق در ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری موجود می باشد) ،ابزار هم که همان علم است،بعضی از ایشان من جمله مقام معظم رهبری در استفتائاتشان استفاده از ابزار را محکوم به حکم واحد دانسته اند،خوب بین آنان که پذیرفته اند و آنان که رؤیت مسلح را نپذیرفته اند،شما این را چه می نامید؟!!!خوب می دانید مقام معظم رهبری به عنوان حاکم شرع و ولی فقیه بر اساس مشاهدات گروههای رصدی و کارشناسان رؤیت هلال ماه در ستاد استهلال بیت معظم له ودیگر ستادهای مستقر در استانها که البته مورد تأیید ابشان هستند اعلام اول ماه خصوصا در دو ماه رمضان وشوال می نمایند.هر چند بین علمای ما هم در این قضیه اختلاف است شما که منکر این قضیه نیستید؟ وقتی علم می گوید با ابزار یا همان چشم مسلح مثلا فردا اول ماه مبارک رمضان است(حال مقارنه پیش از ظهر یا بعد از ظهر که ملاک تعیین اول ماه قمری برای بعضی از کشور هاست بماند) وآن عالم بزرگواری که چشم مسلح را قبول ندارد ومی فرماید رؤِیت با چشم غیر مسلح این نامش چیست؟اختلاف اول ماه آن هم در چنین ماههایی نسبت به اعمال عبادی این ماها را فقه چگونه توجیه می کند؟حوزه فقاهت هم یک علم است اما بیشتر با شرعیات و اصول فقهی واستدلالات مربوط به آن سروکار دارد.نمی گویم علم خطا ندارد اما در این مقوله به حداقل رسیده لیکن نظرات مختلف علما در رساله هایشان که مبنای فقهی هم دارد وبه قول شما تا مطلبی برای شخص فقیه با دلیل محکم فقهی(البته نه علمی )مسجل نشود اجازه فتوا نمی دهد پس به وحدت رسیدن در این امر را با مشکل مواجه می کند. من کی حرف از حوزه حقوق زده ام که شما در مقام مقایسه بر آمده اید .ما در حقوق در هنگام اختلاف، آرای وحدت رویه داریم ،رویه وتصمیمات قضایی قبلی داریم،دکترین حقوقی داریم،عرف حقوقی داریم ودر نهایت چیزی به نام علم قاضی داریم که در بین این اختلافها تشخیص حق از باطل برایش سخت نشود.در اینجا پیشنهاد و اکثریت جهت تصویب قانون اصلا مطرح نیست آن مربوط به قانونگذار وحقوقدان است. بحث برسر مقابله شرع یا به قول شما فقه با علم در این مقوله است.یعنی آنکه رؤیت مسلح یا غیر مسلح؟ کدام جهت تعیین دقیق اول و یا آخر ماه قمری ملاک است که خطایی هم ندارد ویا حداقل خطایش کمتر است؟

در نهایت بنده فکر کنم این گونه شاید شما قانع نشوید و به این صورت سوال و جواب در سایت هم تأثیر آنچنانی ندارد.لذا پیشنهاد می شود که در صورت تمایل بنده با جنابعالی بصورت حضوری مباحثه و مناظره داشته باشیم که به صلاحدید شما می تواند در حضور کلیه فقهای محترم، اساتید نجوم،پژوهشگران و رصدگران محترم رؤیت هلال ماه و تقویم نویسان کشور باشد.

۷-این مطلب که فرموده بودید چه نیازی است پای دیگران را به میان آوریم و………..با سخن شما کاملا مخالفم.تازه بنده از ملیت اصلا صحبت نکرده بودم حرف من راجع به کل یک کشور است ،ناگفته نماند که در یک کشور جدای ازمردمانش و دین اصلی آن ممکن است ملیت هایی با مذهب و فرهنگ خاص خود زندگی کنند اما اینکه کل آن کشور افکار آنان را قبول دارند ویا آنها را نمایندگان خود در بعضی از امور می دانند یا نه بحث دیگری است که در بند۳ توضیح داده ام.

مقوله رؤیت هلال ماه همان طور که در مقاله اشاره کرده ام دارای جنبه های مختلفی است که دو جنبه ی آن بیشتر حایز اهمیت است :

۱-علمی و رکورد شکنی و لذت بردن از رصد آن که هم برای مسلمانان و هم غیر مسلمانان جذاب است

۲-فقهی که بیشتر کشور های اسلامی در کنار جنبه اول (البته نه همه ی آن کشورها )با آن سرو کار دارند

لذا اگر قرار باشد پای دیگران را به میا ن نیاوریم پس تبادل علمی و نظری چه می شود؟این مقوله آن قدر که فکر می کنید در بین کشورها شناخته شده نیست با این کار هم که فقط می توانیم خودمان، خودمان را تجلیل ویا مورد نقد قراردهیم.ما مسلمانان همان گونه که در مقاله ذکر شد جزیی از این کره خاکی هستیم نه همه ی آن.در ضمن ما مسلمانان تافته جدا بافته ای نیستیم شما چطور این صحبت را می فرمایید و حرف از بین المللی بودن مقوله رؤیت هلال ماه می زنید .فکر کنم شما هنوز مفهوم بین المللی بودن در یک امر را متوجه نشده اید. شناخته شدن این مقوله در سطح جهان نیازمند حضور دیگر کشورها ی غیر اسلامی است و این گونه جایگاهی به عنوان یک علم در بین کشورها پیدا می کند .حالا من سطحی نگر هستم. اینکه فرموده اید اگر نمایندگانی از مسلمانان در یک کشور اقدام به امر استهلال کنند همین دلیلی است بر بین المللی بودن آن، اگر کشور اسلامی باشد بحثی نیست مانند کشور خود اما در کشور غیر اسلامی فقط در بین مسلمانان آن کشور ولی نه به نام آن کشور ویا مردمانش، برای خود مسلمانان ممکن است حالت جهانی داشته باشد ولی نه برای جامعه شهروندی و آن کشوری که در آن زندگی می کنند لذا قابل صدق دادن به همه نیست اصلا آن کشوریا کشورها این اقدام را بعنوان یک امر علمی می شناسد و معنا و مفهومی برای جامعه تحصیل کرده و مسئولین شان دارد؟ ویا حمایتی می کنند؟ اینکه غیر مسلمانان به امر استهلال نمی پردازندو یا دانشمندان ناسا در زمینه رؤیت هلال تخصص ندارند اصلا مهم نیست چرا که آنان بیشتر جذابیت های عکاسی و رصدی آن را مد نظر قرار می دهند وبحث رؤیت هلال ماه از لحاظ علمی هنوز برایشان جا نیفتاده است ،تازه فهم فقهی این مبحث برای آنان مقوله ای جداگانه است که جا انداختن آن بر عهده ماست شما فکر می کنید چون خود ما این مسائل را می دانیم و چند کشور اسلامی هم که اصلا از لحاظ علمی قابل قیاس با ما نیستند به این امر پرداخته اند دیگربایستی اعلام بین المللی بودن آن را در محافل بنماییم.

استاد گرامی جناب آقای مهندس قاضی میر سعید ضمن سپاس از حضرتعالی به خاطر توجه تان عذر خواهی می کنم از اینکه پاسخ مذکور قدری طولانی شد.مقوله رؤیت هلال ماه در آینده نزدیک جایگاه بسیار وسیعی در بین جامعه علمی کشورها پیدا خواهد کرد اما بهتر است پرچمدار این قضیه در جهان کشور ما ایران باشد وما ایرانیان معرف این علم در سطح جهان باشیم.

———————————————————————

مطالب آقای خدام محمدی:

با عرض درود فراوان

پس از مطالعه نظریات آقای نیک اقبال و همچنین پاسخ ایشان لازم است که این نکته را گوشزد نمایم که روند تغییر فاصله ماه تا زمین بسیار کند است و این طور نیست که تا بحال نامحسوس بوده ولی از این به بعد دگرگونی چشمگیری در زندگی ما خواهد داشت. عدد پنجاه میلیارد سال را با توجه به جستجو در اینترنت پیدا کردم. با توجه به اینکه این مدت زمان خیلی زیاد است، محاسباتی برای زمانهای کوتاه تر انجام دادم که نتیجه اش را در اینجا می آورم. این مقادیر هم برای سالهای بعد و هم سالهای قبل برقرار است:

جدول فوق نشان می دهد که از ابتدای اسلام تاکنون طول ماه قمری فقط نیم ثانیه تغییر یافته است ونهایتا باید اثر تغییر فاصله ماه تا زمین را از مسأله رؤیت هلال ماه کنار گذاشت.

———————————————————————

مطالب آقای سید محمد مصدق:

با سلام خدمت استاد گرامی جناب آقای سید محسن قاضی میرسعید

ضمن عرض پوزش از اینکه وقتتان را میگیرم و مزاحمت ایجاد میکنم ، در پاسخ به مطالب جناب آقای نیک اقبال عرایضی داشتم که امیدوارم برخی ابهامات رفع گردد. اما قبل از آن، جنابعالی فرمودید که “جامعه نجومي ما بيشتر در گذشته سير ميكند و به نو انديشي – ابداع – پرسش و پاسخ – بحث و تبادل نظركمترو تقريبا مي توان گفت به فراموشي سپرده شده”

به نظر بنده اینطور نیست بلکه نسل جوان امروز بیشتر از گذشته خواهان پرسش و پاسخ و نواندیشی است. اما آن چیزی که باعث شده در سایت گروه غیرحرفه ای رویت هلال کمتر به این مهم توجه شود به نظر من برمیگردد به ساختار فیزیکی سایت.

سایت باید به گونه ای طراحی شود که اعضا بتوانند به راحتی نکته نظرات خودشان را مطرح کنند مانند بسیاری از سایتها که محیط گفتگو و محاوره در آنها در نظر گرفته شده است. متأسفانه این سایت چنین محیطی که مستقیما اعضا بتوانند در ذیل هر مقاله به گفتگو بپردازند ندارد و لذا افرا مجبورند برای بیان مطالب خود دائما مزاحم وقت عزیزان و اساتیدی چون شما شوند و قطعا بسیاری از افراد بخاطر شرم و حیا چنین جسارتی به خود نمی دهند حتی بنده هم گاهی شرم میکنم در یک موضوعی بیشتر از چند مرتبه مطلب برایتان ایمیل کنم و در همین چند مرتبه هم سعی می کنم خیلی خلاصه و مختصر عرایضم را بیان کنم چون می دانم که وقت شما محدود است و نباید مزاحمت ایجاد کنم. امیدوارم چنین بستری در سایت توسط مدیران در آینده ایجاد شود.

و اما در خصوص مطالب دوست گرامی جناب آقای نیک اقبال:

من فکر می کنم در نوع نگارش جملات و استفاده از واژگان، مغالطه هایی صورت گرفته. بنابراین عین فرمایشات ایشان را می آورم و سپس در مورد آن توضیح می دهم:

” بین المللی بودن را شما در چه چیزی می بینید”

به نظر من بین المللی بودن در این است که افرادی از ملیت های مختلف در یک موضوع مشارکت کنند بدون در نظر گرفتن دین آنها یا خصوصیات دیگر آنها. بنابراین اگر در یک سایت، ملیتهای مختلفی حضور پیدا کنند حتی اگر همه آنها مسلمان باشند باز هم عنوان بین المللی بر آن سایت مصداق پیدا می کند. چون اساسا واژه “بین الملل” با ملیت افراد کار دارد نه با دین آنها.

“آن که می فرمایید اگر صد نفر در جهان در یک رشته باشند دلیلی است بر بین المللی بودن آن… وقتی می گویید رشته باید حالت آکادمیک داشته باشد”

بنده کی همچون حرفی زدم؟! من گفتم اگر در یک رشته (منظورم از رشته، یک رشته آکادمیک نیست. شما بخوانید در یک موضوع) صد نفر در جهان متخصص و صاحب نظر باشند، برای اینکه عنوان بین المللی به آن تعلق گیرد کافی است مثلا ۵۰ نفر یا ۶۰ نفر از آنان مشارکت داشته باشند. بنابراین یک سایت فقط با ۶۰ نفر عضو گاهی می تواند جنبه بین المللی داشته باشد.

“صرف یک گزارش از یک نفر ویا بعضا یک گروه در زمینه رؤیت هلال ماه از یک کشوری نمی توان گفت که کل آن کشور موافق با این قضیه است مگر در یک صورت که به نمایندگی از آن کشور اقدام به رؤیت نمایند”

در عرصه مباحث علمی، نمایندگی معنا ندارد. هر متخصص و صاحب نظری در هر جای جهان آزاد است که حرف خود را مطرح کند چه نماینده کشور خود باشد و چه نباشد.

من فکر می کنم در معنای واژه «بین الملل» تفاوت دیدگاه داریم. به نظرمن شما از جنبه حقوقی به این کلمه نگاه می کنید یعنی برای بین المللی بودن حتما باید نمایندگانی رسمی از سوی کشورهای مختلف وجود داشته باشد. در حالیکه در موضوع رویت هلال که یک موضوع علمی و نجومی است چنین انتظاری بیجاست و هیچگاه عملی نخواهد شد.

“این مطلب که فرموده بودید چه نیازی است پای دیگران را به میان آوریم و………..با سخن شما کاملا مخالفم”

منظور بنده این بود که اگر یک موضوعی مانند همین موضوع رویت هلال برای یک عده خاص در جهان مثلا مسلمانان اهمیت داشته باشد، چه نیازی است که برای بین المللی بودن آن پای دیگران را به میان آوریم و بین المللی بودن آن را منوط و مشروط به حضور دیگران بدانیم.

برای روشن شدن مطلب یک سوال بنده از شما دارم:

آیا به نظر شما مراسم حج یک مراسم بین المللی است یا خیر؟

شما فقط به همین سوال جواب دهید. آیا برای اینکه حج، یک مراسم بین المللی باشد لازم است که غیر مسلمانان نیز در آن شرکت کنند؟!

“شما می فرمایید ذره هیگز چه منفعتی برای عامه مردم دارد؟”

شما گفتید جایزه نوبل به دانشمندانی تعلق می گیرد که نتیجه کشفیات آنها عام المنفعه باشد یعنی همه انسانها به نحوی از آن استفاده کنند (مثل اختراع لامپ برق،…) بنده هم ذره هیگز را بعنوان مثال نقض مطرح کردم. یعنی کشف ذره هیگز که فقط مربوط به یک عده خاص (فیزیکدانان) است و برای مردم عادی اصلا بودن یانبودن آن اهمیتی ندارد و منفعتی مستقیم برای مردم ندارد چرا باید جنبه بین المللی داشته باشد و جایزه نوبل به آن تعلق گیرد؟

“والقمر قدرناه منازل حتی عاد کالعرجون القدیم”

در این آیه به اهله ماه اشاره شده است اما در مورد مدت آن که ۲۹٫۵ روز است هیچ سخنی نیست. همچنین در این آیه به منازل ماه اشاره شده اما به منازل ۲۸ گانه اشاره ای نشده. بنابراین ما نمی توانیم ادعا کنیم که دوره یا مدت ماه نجومی یا ماه هلالی در قرآن ذکر شده است. لطفا دقت کنید.

“اینکه فرموده بودید در زمینه اثبات اول ماه بین شرع وعلم نباید عنوان اختلاف نهاد و اختلاف فقط در حوزه فقاهت است و تضادی با علم ندارد این گونه خدمت شما توضیح می دهم: بالاخره مبحث رؤیت هلال ماه یک مقوله علمی از مباحث نجومی است. استفاده و کار با ابزارهای نجومی از قبیل:نرم افزارهای مختلف نجومی و محاسبات آنها،کار با دوربین های دو چشمی ،تلسکوپ،مختصات هلال مورد نظر ،مختصات رصدگاه ،افق ناظر،میزان اطلاعات رصدگر وتجربه آن و …آیا اینها قسمتی ازیک کار علمی هست یا نه.فکر کنم پاسخ شما مثبت باشد.اما بحث فقهی…بسیاری از ایشان استفاده از ابزار را قبول ندارند، ابزار هم که همان علم است”

استدلال جنابعالی به لحاظ منطقی اینگونه است:

الف) ابزار علم است.

ب) بعضی علما ابزار را قبول ندارند.

ج) در نتیجه: بعضی علما، علم را قبول ندارند.

واضح است که این استدلال مغالطه ای بیش نیست.

اینطور نیست که علما ابزار را قبول نداشته باشند بلکه اثبات اول ماه از طریق رویت با ابزار را قبول ندارند. امیدوارم متوجه تفاوت این دو مطلب شده باشید.

اختلاف بین شرع و علم در صورتی اتفاق می افتد که یا شرع چیزی حکم کند که علم خلاف آن را ثابت کند، یا علم چیزی را ثابت کند که شرع خلاف آن حکم داده باشد. قطعا چنین تضادی بین علم و دین هرگز وجود ندارد.

اینکه یک عالمی رویت با ابزار را قبول کند و دیگری قبول نکند صرفا یک تفاوت دیدگاه فقهی است و هیچ ارتباطی با تضاد علمی ندارد. هر دو علم را قبول دارند وابزار را هم قبول دارند اما یکی آن را به لحاظ ملاک فقهی کافی می داند و دیگری آن را کافی نمی داند. از کجای این قضیه شما تضاد بین علم و شرع را برداشت می کنید؟!

“وقتی علم می گوید با ابزار یا همان چشم مسلح مثلا فردا اول ماه مبارک رمضان است…”

نخیر! علم چنین چیزی نمی گوید. باز هم مغالطه!

علم فقط می گوید هلال با فلان ابزار توسط فلان شخص رویت شد. همین و بس.

اما اینکه فردا اول ماه است یا نه؟ این فقط مربوط به حوزه فقاهت است و علم فی نفسه چنین حکمی نمی دهد. و لذا شخصی که هلال را با ابزار دیده باید به مرجع تقلید خود رجوع کند و از او سوال کند که آیا این نوع رویت من برای اثبات اول ماه کافی است یا خیر؟ پاسخ مرجع چه مثبت باشد و چه منفی در هر صورت برای شخص قابل قبول است و تضادی با علم بلکه منافاتی با رویت شخص ندارد.

“لیکن نظرات مختلف علما در رساله هایشان که مبنای فقهی هم دارد وبه قول شما تا مطلبی برای شخص فقیه با دلیل محکم فقهی مسجل نشود اجازه فتوا نمی دهد پس به وحدت رسیدن در این امر را با مشکل مواجه می کند”

بله درست است و چاره ای هم نیست. این مشکل تا زمانیکه امام معصوم(ع) بین ما حکم نکند همچنان وجود خواهد داشت.

موفق باشید.

———————————————————————

مطالب آقای قاضی میرسعید:

جناب اقاي مصدق با عرض سلام و تشكر از شما حرف حساب جواب ندارد كاملا در قسمت مربوط به سايت حق با شماست رهنمودهاي جنابعالي و ساير عزيزان قطعا راهگشا خواهد بود.

نكته ديگر اينكه من عرض كردم

جامعه نجومي ما بيشتر در گذشته سير ميكند و به نو انديشي – ابداع – پرسش و پاسخ – بحث و تبادل نظركمترو تقريبا مي توان گفت به فراموشي سپرده شده”
ايا غير از اين است واقعا جز اندك افرادي كه يكي از انها جنابعالي هستيد مطالبي را كه به ذهنشان ميرسد را مطرح ميكنند ؟ حتي به خودشان زحمت نميدهند دو سطر فقط دو سطر مطلب بنويسند به عنوان مثال عرض كنم .
يك مقاله كوچولو يك جواب دو سطري هرچه كه فكر ميكنند درست يا غلط اصلا مهم نيست جواب به پرسش و پاسخ يك پيش گزارش براي رويت يك هلال و دهها مطلب ديگر من كه هيچ توقعي از كسي ندارم ، الان ساعت نزديك به دو نيمه شب است نصفي از بچه ها الان پشت كامپيوتر يا گوشي همراه در سايتهاي مختلف هستند البته هيچ ربطي به من ندارد اما موقع يك رصد مهم كه شد تلفنها ايميلها و درخواستهاي به جاي انها به من ارسال و همه هم توقع دارند بنده تمام خواسته هاي به حق انها را نيز انجام دهم ، اقاي مهرجو سالهاست مديريت سايت را به عهده دارند از بس به ايشان زنگ زدم و اس ام اس دادم خودم خجالت ميكشم ، تعدادي از عزيزان متاهل شدند و كمتر وارد مطالب ميشوند اكثرا مطالب را فقط ميخوانند اما هيچ صداي را نمي شنوم من كه از كسي انتظاري ندارم سايت گروه غيرحرفه اي مال همه است مال من نيست من فقط هزينه سالانه چند صدهزارتوماني انرا به شهادت اقاي مهرجو پرداخت ميكنم و اقاي مهرجو نيز لطف دارند مجانا وقتشان را در اين راه ميگذارند هيچ مشكلي در اين چند ساله نيز از بابت مالي نداشته و ندارم و نخواهم داشت انچه من را ناراحت ميكند عدم كمك معنوي دوستان به سايت خودشان است عين مطالب شما و جواب را در سايت خواهم گذاشت و از دوستان كمك معنوي خواهم خواست باز نتيجه را اعلام خواهم كرد انوقت ببينيد من چه ميكشم!!!؟

با تشكر و احترام سيد محسن قاضي ميرسعيد.